توسعه ویروس کوید نوزده در سطح جهان و از جمله ایران این اجبار را به وجود آورد که وقت‌های بیشتری را در خانه بگذرانیم و این فرصت به ما ارزانی شد که سبک زندگی خود را تغییر دهیم. تغییر یکی از ملزومات زندگی برای ایجاد بهبودی است اما همیشه به دلیل عادت‌ها، کاری دشوار است و گاهی لازم است اجبار ما را به سوی تغییر سوق دهد.

غالبا اخبار حاکی از عوارض سوء این رخداد، خصوصا از تأثیر مخرب آن بر اقتصاد است و طبق معمول کمتر به نکات خوبِ رخدادها توجه می‌شود. در این نوشتار قصد داریم توجه مخاطبان را به یکی از رخدادهای خوبی که در این مدت به نظر رسید جلب کنیم.

در دوران قرنطینه برای جبران عدم معاشرتها اغلبِ ما بیشتر برای حضور در فضاهای مجازی وقت گذاشتیم. در این حین نکته ای توجه را به خود جلب کرد و آن این که مجموعه هایی در این شبکه ها دست به دست می‌شد که حاوی اطلاعاتی برای دانلود فیلم، سریال، کتاب، فایل صوتی و چیزهایی نظیر این بود. دوستان به من فیلمها یا کتابهای خوبی که دیده یا مطالعه کرده بودند را پیشنهاد می‌کردند و گاهی بحثهایی هم پیرامون محتوای مطالب در می‌گرفت. این نکته این احتمال را در ذهن من تقویت کرد که شاید در این دوران، مصرف کالاهای فرهنگی مردم بالا رفته باشد لذا تصمیم گرفته شد برای آزمون صحت این فرضیه این موضوع را در شبکه های اجتماعی به پرسش گذارده شود. مخاطبان را در مقابل این پرسش ساده قرار دادم که « افزایش یا کاهشِ مطالعه، تماشایِ فیلم و سریال، در این مدت نزد شما نسبت به شرایط عادی چه میزان بوده است؟ لطفا آن را به درصد پاسخ گو باشید».

بیست نفر بزرگسال و دارای تحصیلات عالی به شرح ذیل به این پرسش پاسخ دادند. پاسخ‌ها طیف گسترده‌ای را شامل می‌شد که از کاهش 80 % تا افزایش 100 % را در بر می‌گرفت که البته دو حوزه تماشای فیلم و سریال و مطالعه کتاب را در نظر گرفته و از سایر حوزه‌ها صرفنظر نمودیم. این بررسی تنها مقدمه ایست برای تداوم این روند در مطالعات بعدی، نتایج پرسش به شرح زیر است:

طبق بررسی انجام شده در خصوص وضعیت کسب و کارهای آنلاین ـ که در تاریخ 22 اسفند 98 در سایت تکرسا (TECHRASA) و در تاریخ 24 اسفند 98 در سایت نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در امور دانشجویان خارج از کشور آمده است، نتایج زیر بدست آمده است:

آمار فوق در حوزه مورد مطالعة مقاله، گواه افزایش چشمگیر دانلود ویدئو، انیمیشن و فیلم با میانگینِ 44 % و آپ لود به میزان 40 % است. این شواهد گواهِ توجه بیشتر مخاطبان در دوران قرنطینه به صنایع فرهنگی مورد نظر است.

بررسی بیشتر حکایت از آن دارند که مخاطبان اغلب هزینه‌ای برای بدست آوردن مطلوب خود در این زمینه نکرده اند و غالبا کوشیده‌اند از مواردی استفاده کنند که امکان دانلود رایگان دارند و یا از کتابهایی استفاده کرده اند که قبلا به نحوی تهیه شده بودند. اما لااقل این مزیت برای کسب و کارهای آنلاین فرهنگی به وجود آمده است که میزان مراجعه به سایتشان در بعضی موارد تا 1000 % افزایش یابد (به گزارش بنیانگذاران سایت تست و تایپ) و این میزان مراجعه جایگاه چنین سایتهایی را در رده بندیِ کشوری و بین الملی ارتقاء می‌دهد و این مزیت آفرین است. به علاوه مطالعة کتاب‌های خوانده نشده و معرفی آنها به دیگران نیز نوید بخش آن است که در آینده نزدیک کتاب‌های جدید، به سبد خرید ایرانیان افزوده شود.

در کل می‌توان گفت این بخش از کسب و کار نیز از شرایط کرونا برخورداری کوتاه مدّت چشمگیری نداشته است اما این نوید وجود دارد، چنانچه مدیران فرهنگی و غیر فرهنگی کشور بتوانند با تمهیداتی، زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی و ارزشی و خصوصا بسترهای اجتماعی لازم را در جامعه فراهم کنند، تا شهروندان قرار دادن کالای فرهنگی در سبد خانوار را برای خود ارزش به حساب آورند این امکان وجود دارد که در چشم اندازی نزدیک ذائقه ایرانیان تغییر کرده و شاهد رشد صنایع فرهنگی درکشور باشیم.